Bhopal Faciası

Bhopal felaketi, 3 Aralık 1984 günü, ABD kökenli Union Carbide firmasının Hindistan’da Bhopal’de kurduğu böcek ilacı üreten fabrikadan 40 ton metil isosiyanat gazını dışarı atması 18.000 kişinin ölümüne, 150.000’den fazla insanın zehirlenmesine neden oldu.

3 Aralık 1984, gece yarısından hemen sonra ölüm aniden geldi. Hindistan’ın Bhopal bölgesindeki Union Carbide fabrikasının yüksek bir bacasından ince bir beyaz buhar dumanı çıkmaya başladı.

Duman, rüzgârla birlikte sise dönüştü. Yoğun sis tabakası, rüzgârla sürüklenerek ilerledi ve yolun diğer tarafındaki ara sokaklara girdi. Evler dip dibe, çok kötü yapılmış ve kapılarla pencereler son derece gevşekti. Uyananlar öksürmeye, gözleri ve ağızları yanmaya başladı.

Dar sokaklardaki kargaşada, ayak altında kalarak can verenler oldu. Bazıları krize girerek oracıkta öldü. Gaz ciğerlerini yırtarken nefes almaya çalışan birçoğu ise kendi vücut sıvılarında boğuldu.

Bhopal’de Amerikan “Union Carbide” şirketinin işlettiği tarım ilacı fabrikasında 3 Aralık 1984 gece yarısı 40 ton zehirli gaz dışarı sızdı. Felaketi izleyen ilk üç gün içinde 10 bin kişi öldü, toplam ölü sayısı 20 bini buldu. 100 bin kişi hâlâ  bu felaketin izlerini taşıyor ama “Union Carbide” bu süre içinde ne sorumluluğunu, ne de Hint mahkemelerinde yargılanmayı kabul etti.

Çernobil kadar bilinmese de Bhopal, Çernobil faciasından bile korkunç sonuçlara yol açmıştır. Bu olaydan sonra Bhopal doğal afet bölgesi ilan edildi. Greenpeace’in bölgede kazadan 20 yıl sonra yaptığı(2004) ölçümlerde bile normalin 6 milyon katı toksik madde bulundu.

Binlerce insanın ölümüne ve yüzbinlerce insanın sakatlanmasına yol açan facia sonrasında, Union Carbide firması bir “ticari sır” olduğu gerekçesiyle toksik maddenin adını bile açıklamaktan kaçındı. Bu durum, zehirlenenlere bir tanı konmasını imkânsız kılarken, hastanelerde ölümlerin artmasına yol açtı.

Birkaç yıl sonra açılan davada Union Carbide firması mağdurlara ve yakınlarına 470 milyon dolar tazminat ödemek zorunda kaldı. Ancak Hindistan devletine ödenen paranın çok azı gerçek mağdurlara dağıtılabildi. Bu miktar hayatta kalanlar tarafından paylaşıldığında, kişi başına 500 dolar civarı para düştü.

Union Carbide firmasını satın alan ve burada üretime devam eden Dow Chemical Company ise kazazedelerle iletişime bile girmeyi reddetmektedir.

Bu felaketin ardından açılan dava da ancak 7 Haziran 2010 tarihinde sonuçlandı. Felaketin sorumlusu olarak gösterilen Union Carbide firmasının üst düzey yöneticileri sadece 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapis cezasına çarptırılanlar hapis cezasına ek olarak 100,000 Hindistan rupisi (yani 1,400 İngiliz Sterlini) para cezasına da çarptırıldılar.

Bu davaya ek olarak Union Carbide’nin genel müdürü olan Warren Anderson hakkında açılmış ikinci bir dava da halen devam ediyor. Warren Anderson’un kaza olduğu tarihten beri ABD’de yaşadığı ve de Hindistan’a bir daha gelmediği belirtildi.