Hipoksi

Beden dokularında oksijen oranının azalması. Kandaki oksijen miktarı azalınca ya da dokulara yeterince pompalanmadığı zaman oksijen yetmezliği söz konusu olur.
Zaman zaman anoksi ile karıştırılmaktaysa da, anoksi dokuların tamamen oksijensiz kalmasıdır.

Hipoksiye neden olan bir çok sebep vardır: 

- Kişi yangın olan ortamda kalmışsa, duman soluyacak ve oksijensiz kalacaktır. Yetersiz oksijen nedeniyle de hipoksi gelişecektir.
- Hasta Amfizemli ise, bu akciğer hastalığı, oksijenin atmosferden dolaşıma geçişini zorlaştırır. Dolayısıyla akciğerler görevlerini yeterince yapamadıklarından hipoksi gelişir.
- Aşırı doz uyuşturucu veya ilaç alınmışsa, bu durumda hastanın solunum sistemi baskılanır. Hastanın solunum hızı dakikada 5' e kadar düşebilir.
- Hasta yeterince soluyamadığı için vücudun oksijen desteğine gereksinimi vardır.
- Hasta kalp krizi geçiriyorsa; akciğer görevini yerine getirmesine rağmen, kalp hasarı nedeniyle oksijenlenmiş kan vücuda pompalanamamaktadır. Dolayısıyla da hipoksi oluşmaktadır.
- Ayrıca felç, şok ve diğer bazı durumlarda da hipoksi gelişebilir.
- yükseklik unsuru da hipoksi yaratan unsurlardan biridir. her ne kadar Tibet, Himalaya, Alp dağları gibi yerlerde insanlar yaşamlarını sürdürse de insan bünyesi 3000 mt ye kadar önemli bir sorun olmadan yaşamaya elverişlidir.
Gerekli koruyucu teçhizatı ve oksijen donanımı olmayan baloncu, paraşütçü ve uçucularda hipoksi ciddi bir sorundur. havacılıkta hipoksinin tehlikeli olabileceği en önemli 3 durum; yüksek irtifa uçuşları, yüksek akselerasyonlu manevralar ve alçak basınç odası uçuşlarıdır.
3000 mt civarlarında oluşan bir durum olsa da kişisel farklılıklardan dolayı, bu irtifaya ne kadar sürede çıkılıp ne kadar kalındığı, çeşitli manevralar yapılıp oksijen kullanılmadığı durumlarda daha düşük irtifalarda bile oluşabilir.
Oksijen eksikliğinden en çok retina, miyokard, merkezi sinir sistemi etkilenir. O yüzden belirti olarak görme bozukluğu, baş ağrısı, baş dönmesi, kas hareketleri zaafı, mantıksız sabit düşünce, uyuklama…
Hipoksi belirtileri çok sinsi olabilmektedir. Kendine aşırı güvenme, şarkı söyleme, bağırma, küfretme gibi acayip davranışlardan bilinç kaybına ve ölüme kadar götürebilir.
Modern havacılıkta hipoksi durumu yer koşullarında uçuculara sağlayacak cihazlar geliştirilmiştir. Anti-g elbiseleri kullanılmaktadır. Ticari uçuşlarda kabin içi 5-7 bin feet irtifada tutulmakta ve 10bin feettten itibaren oksijen konsantrasyonu arttırılmakta ve 30 binli irtifalarda basınçlı %100 oksijen verilmektedir.

Aşağıdaki videodan Hipoksi belirtilerini izleyebilirsiniz.

Prometheus

Olympostaki tanrı titanlardan Lapetos' un oğluydu. İnsanın yaratılışında görev almıştı ve bütün tanrılardan daha akıllıydı. İnsanlara ateşi (yaratıcılığı, bilimi, uygarlığı) vererek bu düzeni değiştirmeyi başarmıştır.
Olympos Tanrıları'nın kuvvet ve kudretine karşılık, Prometheus'da kurnazlık ve zeka vardır. Titanların isyanları sırasında tarafsızlığını korumuş ve başkaldırmamış bir Titan oğlu olarak Zeus'un gözüne girmeyi başarmıştı. Zeus onu Olympos'daki ölümsüzlerin arasına aldı. Oysa o Zeus ve arkadaşlarına karşı kin besliyordu. Dedelerinin öcünü almak için, kendi gözyaşıyla yoğurduğu balçıktan ilk insanı yarattı. Sonra onun acizliğine acıyarak, Hephaistos (Ateş Tanrısı) alevler saçan ocağından bir kıvılcım çaldı ve insanlara armağan etti. Bunun için Tanrı Zeus tarafından Kafkas Dağında zincire vurulmuş ve Prometheus Desmotes (zincire vurulmuş Prometheus) adıyla anılmıştır. Tanrılarca görevlendirilen bir kartal sürekli olarak, her gece yeniden oluşan karaciğerini kemirmektedir. Onu Kafkas dağının tepesindeki bu işkenceden Zeus'un oğlu yarı tanrı, ölümlü Herakles kurtarır. Prometheus; "Zeus tahtından düşmedikçe benim işkencelerimin sonu yoktur" der, böylelikle insanlığa özgürlüğün yolunu göstermiş olur.
Bu arada Zeus, kendisini hiçe sayan insanlara da bir ders vermek için, Hephaistos'a su ve balçıktan ilk bakirenin heykelini yaptırdı ve kalbine ruh yerine Prometheus'un ateşi çaldığı yerden aldığı bir kıvılcımı koydu ona Pandora ismini verdi. Onu insanlara yollarken eline verdiği kutuda ise tüm kötülük ve ızdıraplar vardı. Zeus böylece insanlardan da intikamını aldı.

Zincire vurulmasındaki asıl neden Zeus'un ondan korkuyor olmasıdır. Geleceği görme yetisi olan bir titan'dır ve bu yetisini kullanarak Zeus'un Kronos'u tahttan indirmesine yardımcı olmuştur. Gelecekte de Prometheus'un bu özelliğini kendisinin tahttan düşürülmesi için de kullanacağından korkan Zeus, Prometheus'un ateşi (bilgiyi) çalarak insanlara vermesi ile ondan kurtulmak için gerekli fırsatı elde etmiştir. Bu işkence 30000 yıl sürmek üzere planlanmıştı, fakat Herkül'ün onu serbest bırakmasıyla Prometheus kendisinin karaciğerini her gün yiyen kartalı buldu ve öç olarak Zeus'un Prometheus'u cezalandırmakla görevlendirdiği kartalın karaciğerini yedi. Zeus bu şekilde cezasını sonlandıran Prometheus'u affetti ve tekrar ölümsüzler arasına aldı.

Hiroshi Ishiguro

Japon robot uzmanı ve bilgisayar mühendisi.

Geminoid adlı silikon androidleri var. Gerçek insanların tıpatıp kopyası olan, hareket ve algı kabiliyetleri bulunan insansı robotlar. Aşağıdaki videoda bu androidlerin örneklerini ve model alınan kişileri görebilirsiniz.

Ürkütücü küçük kız çocukları ve hanım hanımcık geyşa görünümlü androidler üreten dünyanın en ünlü robot profesörü Hiroshi Ishiguro, son olarak kendisine tıpatıp benzeyen bir android yaptı. Japonya’da Osaka Üniversitesi’nde çalışmalarına devam ediyor.

Kendisiyle yapılan röportajda bu robotlar hakkında verdiği cevaplar ise şöyle;

Asıl araştırma konunuz neydi? 

Biz android bilimi adlı yeni bir araştırma alanı geliştirdik. İnsana benzeyen android’ler geliştirmek için insanların birbirleriyle iletişimi konusunda bilgiye ihtiyacımız vardı ve geliştirilen androidler insanlar arasındaki iletişimi analiz etmek için kullanıldı. Bu, bilim ile robot arasındaki ilişkiyi de anlamamıza yaradı.

Esrarengiz vadi (Uncanny valley ) diye bir olgu var. İnsana çok fazla benzeyen robotların belirli bir noktadan sonra insanlarda ürküntü yarattığı söylenir...

Esrarengiz vadi, Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nde görev yapan Prof. Dr. Masahiro Mori tarafından icat edilen bir olgu. Eğer bir robot görünüş olarak insana benzemeye başlarsa tuhaf duygular hissediyoruz. Çünkü onun bir insan olduğunu ve insandan küçük farkları bulunduğunu görüyoruz.

lnsana bu kadar benzeyen bir görünümü nasıl yaratıyorsunuz?

Aslında tüm bu süreç çok karışık olduğu için açıklamak kolay değil. Basit bir anlatımla şunu söyleyebiliriz; bir insanın elle kalıbını çıkarıyoruz. İnsan bedeni için güvenli olan bir bellek hazırlıyoruz. Kullanılan malzemeler ise dişçilerin kullandığı malzemelerin aynısı. Son üretim silikonla yapılıyor.

Androidlerin insansı davranışlarını nasıl oluşturuyorsunuz? 

Androidlerin gelişmiş gövdeleri hareket edebiliyor. Ama mekanizmanın temeli insandan farklı. İnsan davranışlarının bazılarını yapabilen androidler üretiliyor ama bunların hareket ve davranışları oldukça sınırlı. Vücut hareketine ek olarak birçok yüz ifadesi de yapabilen androidler yaptık.

Bu androidler etrafı nasıl algılıyor? 

Androidlerin çevresine kameralar yerleştiriliyor. Çevresinde bulunan sensörlerle ve çok yönlü kameralarla insanları mesela el sallamak gibi hareketlerinden tanıyabiliyorlar. Derilerindeki dokunma duyusu sayesinde, ne yapıldığını fark edebiliyorlar.

Neden androidlere deri sensörü koydunuz? 

Bu robotlar insanla çarpıştığında bile güvende olmalı. Yumuşak deri güvenliliği artırıyor ve dokunma duyusunu en üst seviyeye taşıyor. Hassas cilt sensörleri robotun insana zarar verip vermediğini de görmemizi sağlıyor.

Mükemmel bir android, gelecekte toplumu kötü etkileyebilir mi?

Eğer mükemmel android yaparsak bu problemi ciddi bir şekilde düşünürüz. Bugünkü teknolojiyle mükemmel androidi yapmaktan çok uzağız. Ayrıca bu bizim varmak istediğimiz nokta değil, asıl amacımız makinelerin insanlarla etkileşiminin temellerini kurmak. Androidlerin toplum üzerindeki etkisi diğer hümanoid robotlar gibi yakın gelecekte ortaya çıkacak.

Bir android ne kadara mal oluyor? 

İşin içine birçok simanın yapımının ve araştırma ve geliştirme çalışmalarının girmesi nedeniyle net bir fiyat belirtmek zor. Fakat kendinize benzeyen bir android yapılmasını isterseniz yaklaşık 400-500 bin doları gözden çıkarmanız lazım.

Androidle ilgili gelişmeler insanla androidleri ayırt edemeyeceğimiz noktaya kadar ilerleyecek mi? 

Deneyimlerimize göre insanların yüzde 70’i bunun bir android olduğunu ancak birkaç saniye içinde anlıyor. Bu zamanı uzatmak zor. Androidler insan görünümüne ve davranışına ne kadar yakın olursa olsun insanlar hala farkı göreceklerdir. Örneğin gözlerindeki detaylara bakarlarsa onun bir android olduğunun farkına varırlar. Mükemmel androidi yaratmak zaman alacak. Öte yandan bir android olduğunu bilsek de ona insanmış gibi bilinçsizce davranıyor olduğumuzu keşfettik. Örneğin bir insanla konuşurken bir şey düşünürsünüz veya yalan söylersiniz ve bir an gözünüzü ondan kaçırmak istersiniz. Konuşurken pek çok cansız nesneden gözünü kaçırmazsınız. Ama yapılan çalışmalarda androidden gözünü kaçıran o kadar çok insan gördük ki.

Kendi androidiniz dışında neden hep kadın androidler yapıyorsunuz? 

Kadınlar erkeklerden daha samimi geliyor insanlara, özellikle de çocuklar. Kavramsal araştırma ve çalışmalar için kadınları seçtik. Önümüzdeki dönemde erkeklerin de androidini yapmayı planlıyoruz.

Androidleri gelecekte nasıl kullanacağız? 

Bu soruya yanıt vermek bizim için kolay değil. Fakat androidlerin tekrarlamalı görev gibi işlerde kullanılabileceğini düşünüyoruz. Örneğin sergide rehberlik yapabilirler. Mutlaka bir şekilde görünmeniz gereken yerde bulunabilir, belki bir moda mankeni olabilirler. Hatta onları bilgisayar gibi bilgi sağlamak için kullanmak bile mümkün.