Yön bulma yöntemleri

Yön, herhangi bir yerin bilinen başka bir yere göre olan konumudur. Bir yerin nerede olduğunu bulmak için yönlerden faydalanırız.  Dört ana yön bulunmaktadır. Bunlar doğu, batı, kuzey ve güneydir.

Yönümüzü bulmak için birçok yöntemden faydalanabiliriz. Bunlardan bazıları şunlardır;

1. GÖLGE YÖNTEMİ

Sadece güneşli havalarda uygulayabileceğiniz  ve en az 30 dakikanızı alacak bir yön bulma metodudur. Dünyanın, batıdan doğuya doğru kendi etrafında dönmesini referans alan bir metoddur.  Yaklaşık 1 mt. uzunluğunda düz bir ağaç dalı (batonda olabilir), düz bir zeminde toprağa saplanır. Gölgesinin ucuna işaretlemek amacıyla bir taş konur. Bu koyduğumuz ilk taş, ister kuzey, isterse güney yarıkürede olsun hep batıyı gösterecektir. Gölge yavaş yavaş yer değiştirir ve asgari 30 dk. sonra ucuna 2. bir taş konur. Bu taş da doğuyu gösterir. Yani iki taş arasındaki doğru, ilk nokta batı olmak üzere, doğu batı yönünü gösterir. Tabi kuzey güney yönlerinin neresi olduğunu söylemeye gerek yok.

2. SAAT YÖNTEMİ

Eğer klasik, yani akrep ve yelkovanı olan bir bir saatiniz varsa, bu metodla yönünüzü bulabilirsiniz. Günün hangi saatinde olursanız olun, saatin akrebini güneş istikametine çevirirseniz, akrep ile 12 arasındaki hat güneyi gösterir.
( güney yarımkürede değil ) Bu metod ekvatora ve kutuplara yakın bölgelerde hassasiyetini yitirir, ancak bizim ülkemizin olduğu enlemler en sağlıklı sonuçların alındığı enlemlerdir.
Güneşin yönünü doğru bulabilmek için, gene yere 1 mt. uzunluğunda düz bir dal, sopa ya da baton saplayın. Saatinizi de yere, akrep (kısa olan), gölge,çubuk ve güneş tek bir doğru oluşturacak şekilde koyun. Akreple, 12 arasında kalan hat güneyi, aksi kuzeyi gösterir.

3. ÇEVRENİN GENEL ÖZELLİKLERİNDEN

Bu şekilde yön bulmak, genelde ağaçlardan ya da yosunlardan yön bulmak diye isimlendiriliyor ama doğru bir tanımlama değil. Tek başına ağaç üzerindeki yosunlara bakarak doğru bir yön tahmini yapmak hemen hemen imkansız. Evet, yosunlar genelde ağaçların daha nemli olması nedeniyle kuzey kesimlerinde oluşuyor. Ancak temel etken nem. Dere yatağı gibi nemli bölgelere, tüm gövdesini yosun sarmış ağaçları her zaman görebilirsiniz.O nedenle tüm çevreyi değerlendirmek bizi daha doğru sonuçlara götürür. İşte yöne göre çevrenizde gözlemleyebileceğiniz bazı özellikler..

a. Yosunlar, ağaç ve taşların genellikle kuzeyinde olur.
b. Karınca yuvalarını genelde ağaçların güneyine yaparlar ve ağızları güneye bakar.
c. En son kuzeye bakan taraftaki karlar erir.
d. Ağaç dalları genelde güneye doğru  gelişir.
e. Yamaçların güney tarafında bitki örtüsü daha zengin olur, meyveler önce olgunlaşır.

4. BİR İĞNE İLE YÖN BULMAK

Eğer yanınızda bir iğne varsa, ilkel bir mıknatıs yapabilirsiniz. İğneyi yün bir kıyafetiniz varsa kuvvetlice sürterek statik elektrik yüklenmesini sağlayın. Yün bir kıyafet yoksa saçınıza sürtün. Sonra küçük ve durgun bir su birikintisinin üzerine bırakın. Suyun yüzey gerilimi iğnenin batmasını önleyecek ve iğne KUZEY-GÜNEY istikametini gösterecek şekilde dönecektir. Eğer iğne suyun yüzey gerilimini yırtacak kadar ağırsa , çok küçük ve ince bir yaprağın üzerinde suya koyun. İğnenin hangi ucunun, kuzeyi, hangi ucunun güneyi gösterdiğine dair bir metod yoktur. Ne tarafın kuzey, ne tarafın güney olduğunu, yukarıda bahsedilen çevre faktörlerinden bulabilirsiniz.

5. AY İLE YÖN BULMA

Ay hilal biçiminde iken, iki ucu arasından hayali  bir çizgi çizelim. Ortaya çıkan şekil küçük ”d” harfine benziyorsa ayın uçları BATIYI, küçük ”b” harfine benziyorsa DOĞUYU gösterir.





6. KUTUP YILDIZI İLE YÖN BULMA

Eğer Kutup Yıldızını bulur, yüzümüzü de ona dönersek tam kuzeye bakıyor oluruz. Tabi diğer yönleri de..
Peki kutup yıldızını nasıl bulacağız?
Öncelikle güneş batarken, güneşin battığı yönü aklımıza kazıyalım. Bu yön batıdır. Gece iyice çöküp tüm yıldızlar ortaya çıktığında, solumuzu  güneşin battığı yöne verelim ve kafamızı biraz kaldıralım. Kutup Yıldızı gördüğümüz yıldızların içerisindedir.Ufka yakın bir bölgede Büyük Ayı takım yıldızı vardır. Tabi fotoğrafta görülen birleştirme çizgileri doğada olmadığı için, bu kadar net göremezsiniz. Bir kepçeye benzer. Büyük ayının biraz üstünde ise Küçük Ayı takım yıldızı vardır. Büyük Ayının kepçesinin ucundaki iki yıldızın arasından hayali bir hat çizer ve uzatırsanız, Kutup Yıldızını bulursunuz. Bu mesafe, Büyük Ayının hat çizdiğiniz iki yıldızı arasındaki mesafenin 5 katı kadardır. Evet artık tam Kuzeye bakıyorsunuz…

7. KARINCA YUVALARIYLA YÖN BULMA

Karıncalar yuvalarını yaparlarken yuvalarından çıkardıkları toprakları yuvanın kuzeyine yığarlar. Yuvalarının ağzı ise güneye bakar. Bunun sebebi;  kuzeye yığdıkları toprağın gelen soğuk havayı engellemesi, güneyden gelen sıcak havaların ise yuvalarına girmesini sağlamaktır.