Volkanizma sonucu yüzeye çıkan sıvı madde lavların yanında, çeşitli gazlar ve toz , kül ve taş parçaları (Lapilli) gibi katı maddeler de bulunur. Bunlara Piroklastik Akıntı adı verilmiştir. 800 santigrad dereceye varan sıcaklık ve saatte 500 km’ye varan süratle korkunç kara bulutlar halinde dağın yamaçlarına inerek canlı, cansız her şeyi kaplayarak yok eder.
Yanardağların püskürmesi sırasında meydana gelen bu zehirli gaz, ciğerlere emilimiyle birlikte çok ciddi tahribata hatta ölümlere neden olur. Doğadaki en ölümcül yıkıcı güçlerden biridir.Piroklastik akıntılar iki ana bölümden oluşur. Bunlar:
- Gravite etkisinin artışı
- Şiddetli türbülans akıntılarıdır.
Gravite etkisinin artışı; piroklastik akıntıların bir bakıma kar heyelanlarına benzer bir şekilde hareket etmesine sebep olur. Bunlar, lav parçalarından ve hareketli kütlede sıkışan havanın ısınıp genleşmesiyle açığa çıkan gazlar tarafından harekete geçerler. Bu gazlar, tabandaki kayaçlar ile akan malzeme arasındaki sürtünmeyi azaltır.Şiddetli türbülans akıntıları ise; ortamdaki kül ve pumis parçaları ile sürtünmenin en aza indirgenmesine katkıda bulunan önemli mekanizmalardan birisidir.
Milattan sonra 79 yılında İtalya’nın güneyinde Napoli Şehri yakınlarında bulunan POMPEİ ve HERKÜLANYUM şehirleri, Vezüv Yanardağı’nın faaliyete geçmesiyle yeryüzünden silindi. O tarihlerde çok önemi bulunan Pompei şehri 7 metre toz, kül, küçük ve büyük kaya parçaları ile tamamen örtüldü. Binlerce insan beklemedikleri anda piroklastik akıntı bulutlarının altında kalarak öldüler. Bugün Pompei Müzesinde gün ışığına çıkarılmış şehri ve taşlaşmış canlıların kalıntılarını izlemek mümkün. Herkülanyum ise kızgın lav ve şiddetli yağışla gelen çamurla kaplanmıştı.Günümüzde Avrupa kıtasında en aktif üç volkan bulunuyor. Hepsi İtalya’da olan bu yanardağlar; Sicilya’nın kuzeyinde aynı isimdeki adanın üzerinde Stromboli Volkanı, Sicilyada’ki Etna ve Güney İtalya’daki Vezüv yanardağlarıdır. Bir diğer aktif yanardağ İzlanda’daki Eyyafyallayöküll volkanıdır.
Teşekkürler.
YanıtlaSil