Beynin Dengesi " Amigdala "

Beynimizin içinde bulunan “amigdala” bölgesi; korku, güven ve sosyal ilişki kurma gibi davranışlardan sorumlu bir bölgedir. Amigdala insanlarda limbik halkanın altında, beyin sapının üzerinde bulunan ve birbirleri ile bağlantılı yapılardan oluşan badem şeklinde bir kütledir. Sağ ve sol olmak üzere iki lobdan oluşmuştur. Bu bölge, çevremizdeki sinyalleri yakalayarak anında neye, nasıl tepki verip-vermeyeceğimizi belirlemede bize yardımcı olur.
Duygu, düşünce ve davranışlarımız; beyinde bir terazi hassaslığında tartılarak ortaya çıkar. Tartının bir kefesinde beyin ön bölgesi diğer kefesinde beyin alt bölgeleri, özellikle amigdala yer alır.

Beyin ön bölgesi, beynin hem giriş hem de çıkış kapısı gibidir. Beyine dışarıdan bir uyarı geldiğinde 5 duyu ile alınan bilgiler beyin ön bölgesinde toplanır. Buradan ilgili birimlerle bilgi alış verişinde bulunarak kendine uygun tepkiyi ortaya koyar.

Örneğin karşılıklı konuşma halinde göz sözü söyleyeni görür, kulak duyar, alınan bilgiler beyin ön bölgesi dahil tüm beyine ulaşır. Beynin uzun süreli bellek bölümüne (hipokampus), beyin ön bölgesinden kayıtlar gönderilir. Limbik sistem içinde yer alan hipokampus’ta saf bellek verileri bulunur. Bu veriler diğer limbik sistem elemanı amigdala’dan duygusal ton özelliğini (şiddetini) alarak beyin ön bölgesine geri gönderilir. Diğer beyin bölgelerinden de konuyla ilgili bilgileri toparlayan beyin ön bölgesi, insan davranışını ortaya koyacak kararı verir ve uygular. İyi durumda olan bir beyin ön bölgesi, mantıklı bir tepki ortaya koyacaktır. Sorun var ise verilen tepki, sorun ölçüsünde “sorunlu” olacaktır. Kısaca, önceden belleğe kayıtlanan bilginin duygusal şiddeti ne derece güçlü olursa olsun, eğer beyin ön bölgesi iyi durumda ise verilen tepkiler mantıklı olacaktır. Beyin ön bölgesi sorunlu ise var olan sorun derecesinde bellekten gelen bilgiler değişik düzeylerde ortaya çıkacaktır.

Limbik sistem; hipokampus, amigdala gibi pek çok önemli yapının ortak olarak adlandırıldığı beyin bölgesidir. Basitçe “duygusal beyin” denebilir. Korku, heyecan gibi duyguların şiddetini ayarlayan amigdala; verilecek tepkinin bedensel kontrolünü sağlayan hipotalamus’a ilgili bilgiler gönderir. Örneğin öfke anında kızarma, terleme, çarpıntı gibi belirtiler; hipotalamus’un beden kontrolü sonucu gerçekleşir. Amigdala duygusal şiddetin ne olacağını belirler. Beyin ön bölgesi, verdiği tepkinin sonucunu hipotalamus’a ayrıca bildirerek amigdala’dan gelen bilginin şiddetini ayarlar. Beyin ön bölgesi sorunlu ise amigdaladan gelen belleğe ait duygusal tepkinin şiddeti, hipotalamus aracılığıyla bedene doğrudan yansıtılır. Panik atakta görülen çarpıntı vb. beden ile ilgili yakınmalar buna iyi bir örnektir.

Beyin ön bölgesi, amigdala’ya bas­kı­la­yı­cı me­saj­lar gön­de­re­rek duy­gu­lar­la de­ğil man­tık­lı yön­den ka­rar ve­ril­me­si­ni sağ­lar. Bu bas­kı or­ta­dan kal­kar­sa amigdala et­kin ha­le ge­lir ve dep­res­yo­n gibi duyguların ağırlıkta olduğu hastalıklara meyil artar.

Kısaca, beyin ön bölgesinin zayıflaması ve amigdalanın güçlenmesi sonucu bozulan beyin dengesi, hipotalamusun amigdala bombardımanı altında kalmasına neden olur. Sürekli hipotalamus hiperaktivitesi yaratacak bu durum, insanlarda gelişen kronik hastalıkların stres etkisiyle oluşumunu açıklar.